Ogrzewać domy i mieszkania można w różny sposób. Postęp technologiczny i cywilizacyjny sprawił, że dawne metody ogrzewania – domowe paleniska (opalane drzewem) i rozgrzewane w nich do gorąca kamienie, długo trzymające ciepło odeszły do lamusa.
Współcześnie, na terenach mocno zurbanizowanych korzystać można z następujących źródeł ciepła:
Systemy ciepłownicze
Elektrociepłownie lub ciepłownie produkują ciepło dla dużej liczby mieszkańców miast. Ciepło w postaci gorącej wody jest dostarczane siecią ciepłowniczą do budynków, a tam poprzez węzły cieple (z wymiennikami ciepła) dostarczane jest do instalacji wewnętrznych centralnego ogrzewania (finalnie gorąca woda dociera do grzejników w pomieszczeniach).
Najczęściej stosowane paliwa w systemach centralnych to węgiel kamienny i brunatny, gaz systemowy, ciężki olej opałowy (mazut) i biomasa. W krajach zachodnich, a wkrótce także w Polsce, ciepło systemowe jest wytwarzane w procesie spalania odpadów w instalacjach termicznego przekształcania odpadów (spalarniach śmieci) albo biogazu w instalacjach pozyskiwania biogazu na składowiskach odpadów.
Systemy ciepłownicze są najlepsze do zaspokajania potrzeb cieplnych w dużych aglomeracjach miejskich. Dzięki efektywnej produkcji i dystrybucji ciepła są optymalne pod względem środowiskowym i kosztowym.
Ciepło systemowe jest właśnie produktem wytwarzanym w elektrociepłowniach (w procesie kogeneracji) i dostarczanym sieciami ciepłowniczymi do klientów. Bezpieczeństwo dostaw, bezobsługowość, ograniczenie do minimum wpływu na środowisko, konkurencyjne ceny oraz szeroka dostępność w zasięgu sieci czynią ciepło systemowe najbardziej efektywnym sposobem ogrzewania mieszkań, domów i miejsc pracy w obszarach miejskich.
Lokalne źródła ciepła
Lokalne kotłownie zasilające jeden bądź kilka sąsiadujących budynków, produkują ciepło na potrzeby centralnego ogrzewania w budynku. Kotłownie tego typu są najczęściej opalane gazem, węglem kamiennym, biomasą albo olejem opałowym. Pojawiają się także alternatywne rozwiązania w oparciu o pompy ciepła, źródła geotermalne lub panele słoneczne. W krajach skandynawskich popularne są także lokalne ciepłownie opalane biomasą i biogazem produkowanym z odpadów z przemysłu rolniczego.
Lokalne źródła dobrze sprawdzają się na małych osiedlach, gdzie nie ma dostępu do scentralizowanych systemów ciepłowniczych.
Indywidualne źródła ciepła
W tym przypadku produkcja ciepła jest przeznaczona dla pojedynczego lokalu mieszkalnego albo domu. Ciepło rozprowadzane jest w instalacjach wewnętrznych albo bezpośrednio ogrzewa mieszkanie lub dom.
Ponieważ zapotrzebowanie na moc cieplną pojedynczego mieszkania lub domu nie jest duże, jest szereg możliwości produkcji ciepła na własne potrzeby:
Tradycyjne, nie uwzględniające oddziaływania na środowisko:
- Kotły węglowe, olejowe i gazowe, niestety pozbawione jakichkolwiek instalacji redukcji zanieczyszczeń w spalinach
- Kotły elektryczne – kosztowne ze względu na koszty energii elektrycznej
- Kominki opalane drewnem
Alternatywne, biorące pod uwagę oddziaływanie na środowisko:
- Nowoczesne dwufunkcyjne piece gazowe
- Przydomowe kompaktowe kotłownie biomasowe
- Pompy ciepła (płytka geotermia lokalna)
- Panele solarne – głównie na potrzeby ciepłej wody
